| Yazarlar (1) |
Arş. Gör. Rukiye ÇELEBİ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Tefsir faaliyeti, insanî bir çabanın ürünü olarak, bireysel düşüncenin toplumsal birikimle buluştuğu bir ilim dalıdır. Müfessirin eğitimi, entelektüel çevresi ve karşılaştığı problemler, onun metni anlama ve yorumlama biçimini belirleyen başlıca unsurlar arasında yer almaktadır. Bu çalışma, İbn ʿAṭiyye’nin el-Muḥarraru’l-vecīz fī tefsīri’l-kitābi’l-ʿazīz isimli tefsirini, sosyo-kültürel bağlamda incelemekte; müfessirin yaşadığı dönemin toplumsal, kültürel ve siyasî dinamiklerinin onun yorum-larına olan etkisini ele almaktadır. İbn ʿAṭiyye’nin hayatını sürdürdüğü Endülüs, İslam medeniyeti-nin en önemli ilim ve kültür merkezlerinden biri olmuştur. Müfessir, Endülüs’te mülûkü’t-tavâif döneminin sona erdiği ve Murâbıtlar’ın hakimiyet kurduğu tarihsel sürece tanıklık etmiştir. Endü-lüs’te emirler arasında siyasî çekişmelerin yol açtığı zayıflık, hıristiyan “reconquista” hareketinin ilerlemesi için uygun bir zemin hazırlamıştır. Bu tehdit karşısında Endülüs müslümanları çareyi Kuzey Afrika’da yer alan Murâbıtlar’dan yardım istemekte bulmuşlardır. Bu çağrıya kayıtsız kala-mayan Murâbıtlar, Yûsuf b. Tâşfîn önderliğinde Endülüs’e gelerek mülûkü’t-tavâifi ortadan kaldır-mış ve merkezî bir otorite tesis etmişlerdir. Bu gelişme, Endülüs’te yeni bir siyasî ve toplumsal dü-zenin başlangıcı olmuştur. İbn ʿAṭiyye’nin söz konusu tefsiri, bu tarihsel geçiş dönemine tanıklık etmesi açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Bu dönemde ortaya çıkan siyasî çalkantılar ve bunların doğurduğu sosyo-kültürel atmosfer, müfessirin tefsirinde bazı hususlara özellikle vurgu yapmasına sebep olmuştur. Nitel araştırma yöntemiyle yürütülen bu çalışmada, veri toplama sürecinde durum analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma, İbn ʿAṭiyye’nin tefsiriyle sınırlandırılmış olup temel amacı, bu tefsire etki eden sosyo-kültürel koşulların tespit edilmesidir. Elde edilen bulgular, dönemin sosyo-kültürel yapısının İbn ʿAṭiyye’nin yorumlarını etkilediğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda çalışma, sosyo-kültürel bağlamın tefsir eserleri açısından önemini gözler önüne sermektedir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Tefsir | Endülüs | İbn Atıyye | sosyo-kültürel | el-Muḥarraru‟l-vecīz |
| Makale Türü |
Diğer (Teknik, not, yorum, vaka takdimi, editöre mektup, özet, kitap krıtiği,
araştırma notu, bilirkişi raporu ve benzeri)
|
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan teknik not, editöre mektup, tartışma, vaka takdimi ve özet türünden makale |
| Dergi Adı | Tefsir Araştırmaları Dergisi |
| Dergi ISSN | 2587-0882 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 10-2025 |
| Cilt No | 9 |
| Sayı | 2 |
| Sayfalar | 778 / 796 |
| DOI Numarası | 10.31121/tader.1704485 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/pub/tader/issue/95307/1704485 |
| Atıf Sayıları |
