| Yazarlar (1) |
Dr. Öğr. Üyesi Oktay AKTÜRK
Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Osmanlı Devleti'nde kooperatifçilik 19. yüzyılın ikinci yarısında Mithat Paşa'nın Memleket Sandıkları teşebbüsüyle başlamıştır. Bu gelişmenin Türk iktisat tarihinde kooperatifçiliği destekleyici bir kültürel zemininden beslendiği, Avrupa'daki kooperatifçilikten bağımsız ve kendine özgü birtakım siyasi ve iktisadi nedenlere dayandığı görülmektedir. İslam öncesi Türklerden Osmanlı'ya uzanan potlaç, imece, Ahilik; Osmanlı iktisadına hâkim olan yeniden dağıtımcı iktisat prensipleri ve toplumun iktisat zihniyeti kooperatifçiliğin DNA'sını teşkil eden temel belirleyiciler olmuştur. Kurumlar dış görünüşüyle benzeşse de kültürel farklılıklar ve tarihsel geçmiş toplumun ona yüklediği anlamı farklılaştırabilmektedir. Osmanlı döneminde kooperatifçilik tabandan gelen bir hareket olmaktan ziyade aydın ve siyasetçi desteğiyle gelişmiştir. Bu gelenek kooperatiflerin devletçe geliştirilmesi ve desteklenmesi gereken, bürokrasinin güdümünde kurumlar olarak algılanmasına neden olmuştur. Bu nedenle, kooperatif fikrine uyumlu kültürel kodların varlığına rağmen bu kurumların yeterince yaygınlaşmadığı da bir gerçektir. Osmanlı döneminde kooperatifçilik, mikro düzeyde bireyin iktisadi zorlukları aşmasının bir aracı olmaktan ziyade iktisadi kalkınmanın bir yolu olarak görülmüştür. Bu anlayış modern kooperatifçiliğin hukuki boyutuyla yeni bir aşamaya girdiği Türkiye Cumhuriyet'i döneminde de devam etmiştir. Bu çalışma kooperatifçiliği destekleyen kültürel kodları ortaya koymayı ve kooperatifçiliğin geliştirilmesi için içerdiği avantajları tespit etmeyi; Türk kooperatifçiliğinin tarihsel koşullara bağlı olarak nasıl bir misyon kazandığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma literatür taraması ile edinilen veriler üzerinden bir yorumlama ve tarihse-sosyolojik analiz şeklinde gerçekleştirilmiştir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Kooperatifçilik, Memleket Sandıkları, Osmanlı İktisadı, Kapitalizm, Potlaç, Ahilik |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayınlanan tam makale |
| Dergi Adı | Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi |
| Dergi ISSN | 2147-6012 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR Dizin, SOBİAD, ERIH PLUS, Secientific Indexing Services |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 06-2025 |
| Cilt No | 27 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 331 / 349 |
| Doi Numarası | 10.21180/iibfdkastamonu.1593871 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4405446 |
| Atıf Sayıları |
