| Yazarlar (1) |
Prof. Dr. Ümüt AKAGÜNDÜZ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Spirochaetales takımının, Spirochaetaceae familyasına ve Treponema cinsine ait gram negatif bakterilerden kaynaklanan Treponema pallidium bakterisinin neden olduğu frengi, tedavi edilmemesi durumunda kardiyovasküler sifilis, nörosifilis ve granülomatöz sifilisle birlikte kalp krizi, felç, zekâ kaybı, körlük ve sağırlıkla sonuçlanabilecek salgın bir hastalıktır. Hastalığın çıkış noktası olarak genellikle "Columbian Hipotezi" bağlamında XV. yüzyılın sonları gösterilse de "Pre-Columbian" ile "Unitarian" adlı iki hipotez daha vardır. Frengi bağlamında dikkat çeken özgün husus hastalığın yayılım hattının veba gibi salgın hastalıklardan farklı olarak "doğudan-batıya" doğru değil "batıdan doğuya" doğru olmasıdır. Osmanlı Devleti'nde erken tarihlerden itibaren hastalık belgelere yansısa da 1806-1812, 1828-1829, 1853-1856, 1877-1878 tarihli uzun soluklu savaşlara eklemlenen bürokratik ve lojistik kaygılar vilayetlerdeki görünümü belirginleştirmiştir. Kastamonu, Sinop ve Safranbolu başta olmak üzere Batı Karadeniz'de XIX. yüzyıl boyunca gücünü koruyan frengi, XX. yüzyılın başlarına da miras kalmıştır. Tarama modeli ve doküman analizi kullanılan bu nitel araştırmada frenginin mirasının 1908-1918 yılları arasında fikri atmosferde yarattığı çağrışım ve tartışmaların gün yüzüne çıkartılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede hastalığın yayılma kanalları, Anadolu ve köylerde frengi algılaması, toplumsal cinsiyet bağlamında fuhuş-frengi ilişkisi, tedavi tartışmaları ile halkı bilinçlendirme kaygıları dönemin meclis görüşmeleri ile gazete, dergi ve kitaplarına odaklanılarak açığa çıkartılmıştır. II. Meşrutiyet yıllarında frengi üzerine gerçekleştirilen tartışmalar, kadının ötekileştirilmesinin yanında, pozitivist, neden-sonuç ilişkisi bağlamlı tespit ve çözüm odaklarının belirginleştiğini de göstermektedir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Uluslararası alan indekslerindeki dergilerde yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi |
| Dergi ISSN | 2458-9519 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | SCOPUS |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 02-2025 |
| Sayı | 25 |
| Sayfalar | 305 / 339 |
| Doi Numarası | 10.21021/osmed.1586641 |
| Makale Linki | https://doi.org/10.21021/osmed.1586641 |
| Atıf Sayıları |
