| Amaç: Çalışmanın amacı, kronik obstrüktif akci ğer hastalığı (KOAH) olan bireylerde semptom şiddetinin öz bakım gücü ile ilişki- sinde yorgunluğun aracılık rolünün ara ştırılmasıdır. Gereç ve Yön- temler: Araştırma 1 Mayıs-1 Eylül 2024 tarihlerinde, analitik tasarımda 240 hasta ile tamamlandı. Örneklem sayısına evreni bilinen örneklem hesabına göre karar verildi. Veriler etik kurul izni alındıktan sonra hasta bilgi formu, Medikal Araştırma Kurulu Ölçeği [Modified Medical Re- search Council (mMRC)] dispne skalas ı, KOAH de ğerlendirme testi [Chronic obstructive pulmonary disease assessment test (CAT)], KOAH Astım Yorgunluk Ölçeği (KAYÖ) ve Öz Bak ım Gücü Ölçeği (ÖBGÖ) ile topland ı. Analizler SPSS 25 paket program ında Process Macro V4.2’de model 4 ile analiz edildi. Bulgular: Hastaların ölçek puan ortalamalar ı mMRC=2,02±0,70, CAT=21,35±5,60, KAYÖ= 38,91±12,82 ve ÖBGÖ=75,69±8,85 bulundu. Kurulan model anlaml ı bulundu (p<0,001) ve modele göre KOAH semptom şiddeti yorgunlu- ğun %67,0’ını açıkladı. Semptom şiddetindeki bir birimlik art ış, yor- gunluğu β=1,87 kat art ırırken, öz bak ım gücünü β=-0,46 kat azaltt ı (p<0,001). Yorgunluk öz bakım gücü üzerinde anlamlı etki oluşturmadı (p=0,120). Aracı model analizine göre, semptom şiddetinin öz bakım gücü üzerindeki etkisinde yorgunlu ğun aracılık rolü olmad ığı tespit edildi (LLCI=-0,33; ULCI=0,07). Sonuç: Hastaların orta- şiddetli dispne yaşadığı ve KOAH semptom şiddetinin orta düzeyde olduğu or- taya çıktı. Ayrıca yorgunluk hafif düzeyde, öz bakım gücü ise ortalama üstünde bulundu. Semptom şiddetinin artması yorgunluğun artmasına neden olurken, öz bakım gücünün azalmasına yol açtı. Yorgunluk mo- delde aracı etki göstermedi. Hemşirelerin semptom şiddetini kontrol et- mede hastaya rehberlik etmesi ve semptomlar ın daha k ısa sürede giderilmesi için gerekli müdahaleleri planlaması önerilir. |
Doç. Dr. Yasemin CEYHAN
Aykut Akbaş
