| Yazarlar (1) |
Prof. Dr. Sevim Nilay IŞIKSALAN
Türkiye |
| Özet |
| Yunus Emre, sadece Türk Halk Edebiyatı'nın değil, dünya edebiyatının önemli bir sofi şairi ve Türk dilinin ustasıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmakta olduğu ve Türk beyliklerinin ortaya çıktığı 13. yüzyılın sonu ile 14. yüzyılın başında yaşamıştır. Bu dönem, Moğol saldırıları, devletin zayıflığı, beylikler arasındaki siyasal üstünlük kavgaları, Anadolu'da kıtlık ve kuraklık ile karakterize edilmiştir. Buna, Batı Türkistan'dan gelen farklı inanç ve mezhepteki büyük göçler de eklenebilir.1071'deki Malazgirt zaferi ile başlayan Türkleşme sürecinde Anadolu'da Türkçe konuşulmakta ve halkın güçlü bir sözlü edebiyat geleneği bulunmaktaydı. Bu süreçte yetişen Yunus Emre’nin Türkçesi, üç ana kaynaktan beslenmiştir: Oğuz lehçeleri, 14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi ve Arapça ve Farsça kelimeler ve terimler. Şiirlerinde arkurı (zıt), esrik (sarhoş), karanu (karanlık), uçmak (cennet), yavı kılmak (kaybetmek), eyitmek (söylemek), tamu (cehennem), göynük (yanmak), kakımak (öfke), yağı Tatar (düşman Moğol) ve tapu (huzur, hizmet) gibi arkaik sözcükler de bulunmaktadır.Yunus Emre’nin şiirlerinin anlatım ögelerini benzetmeler, atasözleri ve deyimler, karşıtlıklar, yinelemeler, imgeler ve metaforlar oluşturur. Bazı fonetik ve yazım farklılıklarına rağmen büyük ölçüde değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Türkçeye olan sevgisi ve dilsel becerisi, döneminde Âşık Paşa ve Gülşehrî’yi etkilediği gibi günümüze kadar gelen mutasavvıf şairleri de etkilemiştir.Bu nedenle, sadece mistik felsefesini değil onun sanatsal Türkçesini de metin çözümlemelerinde, Türkçe ve Edebiyat öğretmeni adaylarına öğretmenin yararlı olacağı kanısındayız. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Dergi Tarandığı Indeksler | |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 11-2024 |
| Cilt No | 10 |
| Sayı | 3 |
| Sayfalar | 637 / 656 |
| Doi Numarası | 10.31592/aeusbed.1506519 |
