Yazarlar |
Prof. Dr. Ümüt AKAGÜNDÜZ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye |
Özet |
Kadın tarihi üstüne yapılan çalışmaların niteliği ve niceliği pek çok bilimsel çalışmanın yayımlanmasıyla günden güne artmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta yayım dünyasında yaşanan bu zenginleşmenin geçmişidir. On dokuzuncu yüzyılın ortalarında başlayan kadın eksenli dergiler çıkartma veya dönemin dergilerinde kadın eksenli konuları irdeleme çabası İttihat ve Terakki dönemine gelindiğinde Meşrutiyetin yeniden ilanının getirdiği ortama uygun zengin bir birikimle somutlaşacaktır. Düşünsel birikimin hareketliliğini ve yayılımını sağlayan dergiler, geçmişin anlamlandırılmasında araştırmacılar için vazgeçilemez kaynaklar olduklarından kadın tarihinin açığa çıkartılmasında da oldukça önemlidirler. Meşrutiyetin 1908de ilanı sonrasında atılan adımlar erkekler kadar kadınları da etkilemiş, eğitim, hukuk ve siyaset alanlarında atılan çoğu adım kadınları toplumsal yaşama dâhil ederek etraflarını algılamalarında belirleyici olmuştur. Algılamanın boyutlarını belirleyenin dergiler olduğunu söylemek şüphesiz ki yanlış olmayacaktır. Sanayi Devrimi sonrasında bilginin üretiminin ve yayılımının hızlanmasıyla Osmanlı Devletinde Kadınlar Dünyası, Mahasin, Demet, Hanım, Genç Kadın, İçtihat, Sebilürreşâd, Felsefe Mecmuası, Türk Yurdu, Hanımlar Âlemi, Kadınlık, Büyük Mecmua gibi pek çok dergi yayımlanmıştır. Bu dergilerde kadının geçmiş ve iktidarla ilişkisi, ataerkilliğin çizdiği sınır, erkeğin modern-geleneksel bakış açılarında kadına nasıl yaklaştığı, siyasal katılımın varoluş sürecindeki önemi, felsefenin, ahlakın ve feminizmin kadın üstüne fikirleri faklı bakış açılarından hareketle kadınlık bağlamında ele alınmıştır. Dergiler sayesinde kadınların düşündükleri ve istedikleri, hem kadınları hem de erkekleri tartışma konusu haline getirerek Osmanlı arşivlerinde kadını somutlaştırmıştır. Artık Sabiha Zekeriya, Şukufe Nihal, Halide Edib, Feriha Kamuran, Fatma Aliyye, Hatice Refik, Fezviye Abdülreşit, Emine Semiyye gibi eğitimli kadın simaları dönemin eğitimli erkek simalarının yanında ya da karşısında özgün fikirleriyle kadınların hak taleplerini gündeme taşımaktadırlar. |
Anahtar Kelimeler |
Makale Türü | Özgün Makale |
Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
Dergi Adı | Folklor/Edebiyat |
Dergi ISSN | 1300-7491 |
Dergi Tarandığı Indeksler | ESCI, SCOPUS, Curation, Pdf2xml, Pdf2xml, Reference Master, Sophia |
Makale Dili | Türkçe |
Basım Tarihi | 03-2013 |
Cilt No | 19 |
Sayı | 73 |
Sayfalar | 63 / 80 |
Doi Numarası | DOI 10.22559 |
Atıf Sayıları | |
TRDizin | 8 |
Google Scholar | 22 |