Yazarlar |
Mehmet İnbaşı
Erciyes Üniversitesi, Türkiye |
Dr. Öğr. Üyesi Tahsin HAZIRBULAN
Munzur Üniversitesi, Türkiye |
Özet |
Bir geçim vesilesi olarak ortaya çıkan avcılık, insan merkezli medeniyetin gelişmesine paralel olarakdevlet ve hanedanlar için askerî bir talim, spor ve eğlence hâline dönüşmüştür. Bozkır geleneğine sahip olan Türkdevletlerinin ve topluluklarının sosyal ve kültürel hayatlarında ise avcılık ve av kültü, bir yaşam felsefesi olarakbüyük bir etkiye sahiptir. Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarından itibaren sultanlar, şehzadeler ve üst düzeybürokratlar kadim avcılık geleneğini sürdürmüştür. Klasik dönemde saray teşkilatında meydana gelen değişimler,avcılık kurumunu da etkilemiştir. Teşkilat; sarayın Bîrun kısmında “Şikâr Ağalığı” Enderun’da ise “Doğancıbaşı”öncülüğünde çakırcı, şahinci, atmacacı ve doğancı grupları hâlinde sultana en yakın bir yapıya erişmiştir. Taşrada,saray için avcı ve av kuşlarını besleyen kişiler bâzdârân olarak adlandırılmaktaydı. Taşra teşkilatı kendi içerisinde“Ser-Bâzdârân” öncülüğünde sayyâd, görençci, getürücü, tuzakçı, kümeci, yuvacı, tülekçi, yavrucu olarak ayrıbirimlerden oluşmaktaydı. Teşkilatın her bir üyesi beratla görevlendirilir ve hizmetleri karşılığında timar tasarrufederlerdi. Bunların yanında bir kısım bâzdârlar yapmış oldukları hizmet karşılığında örfî ve avarız türü vergilerden veseferlerden de muaf tutulurdu. İmparatorluk coğrafyasının genelinde verilmiş olan bâzdârân timarları için müstakilmufassal ve icmâl tahrir defterleri tutulmuştur. Bu defterlerde kaza, nahiye ve köylerde verilen bâzdârân timarları ilebu timarların kimler tarafından hangi göreve istinaden tasarruf edildikleri kaydedilmiştir. Bu çalışma, müstakil birbâzdârân tahririne ait defter parçasından hareketle Biga, Karesi, Saruhan, Karahisar-ı Sahib, Sultanönü, Menteşe,Kastamonu ve Hüdavendigâr’da bulunan bâzdârân timarları, bu timarların kimler tarafından tasarruf edildiği, hangiavcı kuşlarının olduğu tespit edilerek teşkilatın Batı Anadolu’daki yapılanmasının ortaya çıkarılması amacınıtaşımaktadır |
Anahtar Kelimeler |
Makale Türü | Özgün Makale |
Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
Dergi Adı | Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi |
Dergi ISSN | 2148-5704 |
Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
Makale Dili | Türkçe |
Basım Tarihi | 11-2020 |
Cilt No | 7 |
Sayı | 19 |
Sayfalar | 655 / 677 |
Doi Numarası | 10.17822/omad.2020.175 |
Makale Linki | http://www.osmanlimirasi.net/dergi//osmanli-devletinde-avci-kusu-yetistiriciligi-bazdaranlik-bati-anadolu-ornegi-ss-655-6772020114b5b202.pdf |
Atıf Sayıları | |
TRDizin | 2 |