| Yazarlar |
Yucel Cemal
|
|
Baloch Faheem Shehzad
|
Rüştü HATİPOĞLU
Çukurova Üniversitesi, Türkiye |
|
Ozkan Hakan
|
|
Ercan Tatli
Türkiye |
|
Deniz Eroğlu
Türkiye |
| Özet |
| Buğdayda (Triticum aestivum L.) dane olum süresince devam eden yağışlar, hasat öncesi başakta çimlenmeye (HÖBÇ) neden olduğu için dane verimini ve unun pişme kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu çalışmada, yedi yazlık buğday çeşidi ve dört yazlık buğday hattının başakta çimlenme durumunu incelemek için, doğal yağmurdan hemen sonra hasat edilen ıslak başaklardan elde edilen tohumlarla çimlendirme testleri sürdürülmüştür. Çimlendirme testleri, başakların hasat edildiği gün elle harmanlanan tohumların çimlendirilmesi ($T _1$), elle harmanlanan tohumların laboratuvarda oda sıcaklığında bir hafta bekletildikten sonra çimlendirilmesi ($T _2$) ve hasattan sonra bir hafta laboratuvarda oda sıcaklığında bekletilen başaklardan elle harmanlanan tohumların çimlendirilmesi ($T _3$) olmak üzere üç farklı uygulama şeklinde yapılmıştır. Kırmızı daneli buğday çeşitleri olan Sagitario, Pandas ile kırmızı daneli buğday hattı F6 0314.76/Mrl ve beyaz daneli çeşit olan Sunlin en yüksek düzeyde başakta çimlenmeye dayanıklılık göstermesine karşın, geriye kalan tüm beyaz daneli buğday çeşit ve hatları tüm uygulamalarda başakta çimlenmeye duyarlı bulunmuşlardır. Başakta çimlenme dayanıklılığının uyumyeteğini ve kalıtımbiçimini belirlemek için, üç beyaz (duyarlı) ve iki kırmızı (dayanıklı) daneli buğday çeşidi diallel olarakmelezlenmiştir. Uyumkabiliyeti için yapılan varyans analizi, hem çimlenme yüzdesi hem de çimlendirme indeksi için genel uyum kabiliyeti varyansının, özel uyum kabiliyeti varyansından daha yüksek olması nedeniyle başakta çimlenmeye dayanıklılıkta eklemeli gen etkisinin daha üstün olduğu ortaya koymuştur. Pandas ve Sagitario, $F _1$ döllerinde başakta çimlenmeye dayanıklılığı arttırma yönünde olumlu katkılar göstermişlerdir. Bu çalışmanın sonuçları, Türkiye’nin Akdeniz bölgesinde yetiştirilen buğday çeşitlerinin başakta çimlenmeye karşı dayanıklılığı veya dormansi düzeyleri hakkında buğday ıslahçılarına faydalı bilgiler sağlayabileceği gibi, genetik olarak daha yüksek başakta çimlenme dayanıklılığına sahip olan beyaz daneli buğday çeşitlerinin geliştirilmesinde onlara yardımcı da olacaktır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Preharvest sprouting | germination index | diallel cross | genetic parameters | bread wheat | Mediterranean region |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | SSCI, AHCI, SCI, SCI-Exp dergilerinde yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | TURKISH JOURNAL OF AGRICULTURE AND FORESTRY |
| Dergi ISSN | 1300-011X |
| Dergi Tarandığı Indeksler | SCI-Expanded |
| Makale Dili | İngilizce |
| Basım Tarihi | 01-2011 |
| Cilt No | 35 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 9 / 22 |
| Doi Numarası | 10.3906/tar-0909-450 |
| Atıf Sayıları | |
| WoS | 2 |
| Google Scholar | 12 |
