| Yazarlar |
Doç. Dr. Ali Kemal ŞAŞ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye |
Şenol Aydın
|
| Özet |
| Türkler, tarih boyunca oldukça geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş ve tarihte derin izler bırakmış pek çok medeniyetin inşasında öncü roller üstlenmiştir. Bu durumun tabii bir neticesi olarak Türk dili farklı dönemlerde kültür dili hüviyeti kazanmış ve pek çok medeniyet merkezinde sayısız Türkçe eser kaleme alınmıştır. Bu medeniyet merkezlerinin en önemlilerinden biri de Anadolu’dur. Türkler, Anadolu’yu yurt tuttuktan sonra değişik alanlarla ilgili pek çok eser vücuda getirmiştir. Bu eserler başlangıçta çoğunlukla tercümelere dayalıydı. Ancak zaman içerisinde Türk dilinin zenginleşmesi ve kültürel derinliğin sağlanmasıyla telif eserler ön plana çıkmaya başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş yıllarında bilimsel eserler daha ziyade Arapça ve Farsçadan tercüme edilerek dilimize kazandırılmıştır. Bu dönemde kaleme alınmış eserler içerisinde fizyonomi literatürünün Türkçeleşmesini sağlayan kıyafetname veya firasetnemelerin önemli bir yeri vardır. Fizyonomi, kökleri çok eskilere gitmesine ve Antik Yunan’da bilim hüviyeti kazanmasına rağmen özellikle Orta Çağ boyunca, Yunanca kaynaklara dayanan Arapça tercümeler vasıtasıyla dünyaya yayılmıştır. Bizdeki ilk fizyonomi metinleri de çoğunlukla Arapça eserlerin tercümelerine dayanmaktadır. Zaman içerisinde bu alanda yarı telif yarı tercüme eserler ortaya çıkmıştır. Osmanlı Türkçesi fizyonomi terimlerini belirlemeyi hedefleyen bu çalışmada öncelikle fizyonominin doğuşu ve kadim medeniyetlerdeki durumu özetlenmiş, sonrasında temel fizyonomi metinleri tanıtılmıştır. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde fizyonominin Avrupa ve İslam coğrafyasındaki gelişimi değerlendirilmiş ve Osmanlı Dönemi’ne ait Türkçe fizyonomi çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada Osmanlı Türkçesiyle yazılmış telif ve tercüme yirmi iki eser incelenmiş ve bir kısmı bugün için arkaikleşmiş iki yüz otuz beş terim tespit edilmiştir. Tespit edilen bu terimler; etimolojik kökenleri, anlamları ve bulundukları eserlerle birlikte alfabetik olarak dizilmiştir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Turkish Studies - Language and Literature |
| Dergi ISSN | 2667-5641 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 06-2022 |
| Sayfalar | 709 / 729 |
| Makale Linki | https://turkishstudies.net/language |
