img
Türkiye karst jeomorfolojisi genelini karakterize eden bir bölge: Orta Anadolu Platoları karst kuşağı      
Yazarlar
Lütfi Nazik
Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye
Dr. Öğr. Üyesi Murat POYRAZ
Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye
Özet
Sahip olduğu jeotektonik özellikleri nedeniyle, yoğun tektonik bir bölgede bulunan Türkiye'nin % 40 ı, çözünmeye uygun kayaçlardan meydana gelmiş?r. Yer yer 4000 metre yüksel?lere çıkan ve doğu-ba? yönlü Tektonik Birlikler ve bunların örtüleri şeklinde uzanan bu kayalar üzerinde, karstlaşmayı belirleyen kökensel ve şekillendirici faktörlerin kısa mesafeler dahilinde büyük değişiklikler göstermesine bağlı olarak; morfojene?k ve morfometrik özellikleri belirgin sınırlarla birbirinden ayrılan 6 karst bölgesi ve 11 karst alanı ayırt edilir. Antalya Traverten Platosu - Sakarya Ovası ve Çarşamba/Bafra Deltaları - Çukurova Ovası tara?ndan köşelendirilmiş olan, kuzey-güney yönünde, Anadolu karasının Karadeniz ve Akdeniz'e doğru en fazla genişlemiş (gerilmiş) bölümü yer alır. Birbirinden farklı tektonik birlik, coğrafi bölge ve iklim özelliklerine sahip olan ve 'Orta Anadolu Platoları Kuşağı' olarak adlandırılan bu bölge; oluşum ortam ve kökenleri farklı olan ülkemizin en karakteris?k platoluk alanlarından (Küre Dağları çevresi Platoları, İç Anadolu Platoları ve Taşeli Platosu) meydana gelmiş?r. Türkiye kars?na karakteris?ğini veren, morfometrik ve morfojene?k özellikleri bakımından diğer bölgelerden kesin sınırlarla ayırt edilen Orta Toroslar, Orta Anadolu ve Orta - Ba? Karadeniz karst alanları, bu kuşak üzerinde yer alırlar. Çok dönemli - tek/çok kökenli gelişim özelliği gösteren ve sürekli yenilenen, iç içe geçmiş orojenik derin karst (kuyluçlar, derin ve uzun mağara sistemleri) ile derin kapalı havza kars?na (dip karst) ait şekillerin (obruk ve traverten konileri ile jips topoğrafyası), yanal ve düşey doğrultuda büyük boyutlara ulaş?ğı bu kuşaktaki karstlaşma; Pliyosen'den beri, sürekli yenilenerek kesin?siz olarak gelişim halindedir. Oluşum ve gelişim özellikleri birbirlerine benzemeyen karst bölgelerinin, kuzey-güney yönünde yan yana gelerek oluşturdukları bu kuşağın, günümüzdeki konumunu almasında; Anadolu'nun neotektonik dönemdeki tektonik rejimi (sıkışmagerilme ve göreceli olarak blok halinde yükselme) belirleyici olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı TÜRK COĞRAFYA DERGİSİ
Dergi ISSN 1302-5856
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 06-2017
Sayı 68
Sayfalar 43 / 56
Doi Numarası 10.17211/tcd.300414
Makale Linki http://dergipark.gov.tr/doi/10.17211/tcd.300414