img
Sivas Jips Karstında Dolin Yoğunluğunun CBS Tabanlı Analizi       
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Murat POYRAZ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye
Muhammed Zeynel Öztürk
Türkiye
Abdullah Soykan
Balıkesir Üniversitesi, Türkiye
Özet
Yukarı Kızılırmak Havzası’nda, özellikle Sivas-İmranlı arasındaki jips alanı Türkiye’nin enönemli jips karstı alanını oluşturmaktadır. Bu alandaki dolinler birçok çalışmada ele alınmışolmasına rağmen, çalışmaların hiçbirisi tüm alanı kapsamadığı için Sivas-İmranlı arasındakidolin yoğunluğunun alansal dağılış özellikleri tam olarak aydınlatılamamıştır. Bu eksikliktendolayı, bu çalışmada söz konusu alanda gelişmiş dolinlerin alansal dağılış özellikleri CBStabanlı yapılan haritalama çalışmaları ile ortaya konulmuştur. Çalışmada dolin dağılışlarınıbelirlemek için 1/25.000 ölçekli topoğrafya haritaları ve 1/3.000-1/5.000 ölçekli uydugörüntüleri kullanılmıştır. Yapılan haritalama çalışmaları sonucunda Sivas-İmranlı arasındaki1609 km2’lik jips alanı içerisinde topoğrafya haritalarında 10.651 dolin, uydu görüntülerinde42.127 dolin tespit edilmiştir. Kernel yöntemiyle hesaplanan yoğunluklara göre topoğrafyaharitalarında maksimum dolin yoğunluğu 127 dolin/km2’ye ulaşırken, uydu görüntülerindeyoğunluk 237 dolin/km2’ye kadar ulaşmaktadır. Topoğrafya haritalarına göre jips alanının%47’sinde, uydu görüntülerinde ise %26’sında dolin gelişimi görülmemektedir. Dolinyoğunluk sınıfları açısından düşük ve çok düşük yoğunluktaki alanlar her iki veride de %46’lıkorana sahiptir. Uydu görüntülerinde daha küçük boyutlu dolinlerin haritalanabilmesindendolayı topoğrafya haritalarında sadece %0.7’lik bir alan kaplayan yüksek ve çok yüksekyoğunluktaki alanlar, uydu görüntülerinde %15.3’lük bir alan kaplamaktadır. Yoğunlukbölgelerinin alansal dağılışlarına göre; maksimum yoğunluklar, jipsi kuzeyde sınırlayanbindirme hattına paralel olarak doğu-batı doğrultusunda uzanan, yüksek plato karakterindekialan üzerinde görülür. 1255 ve 2335 m arasında dağılış gösteren dolinlerin %90’dan fazlası1300 ve 1700 m arasında yer alırlar. Yoğunluğun en fazla olduğu yükselti basamağı uydugörüntülerinde 1500 ve 1550 m arasındayken (%19.2), topoğrafya haritalarında 1600 ve 1650m (%19.94) arasında yer alır.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi
Dergi ISSN 2667-4238
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 04-2021
Sayı 6
Sayfalar 67 / 80
Doi Numarası 10.46453/jader.863090
Makale Linki http://dx.doi.org/10.46453/jader.863090
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları
TRDizin 4
Google Scholar 15
Google Scholar 13
Sivas Jips Karstında Dolin Yoğunluğunun CBS Tabanlı Analizi

Paylaş