img
img
Sabayî’nin Üveysname Mesnevîsi ve Ziyaî’ye İzafe edilen İntihal Eser Üzerine Bazı Değerlendirmeler   
Yazarlar (1)
Dr. Öğr. Üyesi Kadir ATLANSOY Dr. Öğr. Üyesi Kadir ATLANSOY
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye
Devamını Göster
Özet
Bu yazının amacı, asıl adı Hayreddin olup Farsça şiirleri de bulunan XVI. yy. Edirneli divan şairi Sabayî’nin Üveysname mesnevîsini ana çizgileriyle ele almak ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Türkçe Yazmaları 1473 numaralı Ziyaî’ye izafe edilen Üveysname nüshasının da Sabayî’ye aidiyetini belirlemektir. Zeynî Şeyh Vefa’nın müridi olup mısralarının vecizliği sebebiyle mesel-gû akımı içinde değerlendirilen Sabayî, Üveysî Feridüddin-i Attar'ın nasihat geleneğinin önde gelen eseri Pendname'sini ilk defa nazmen tercüme etmesinin yanı sıra yine Attar'ın Tezkiretü'l-Evliya'sına sadık kalarak Veysel Karanî menkıbesini nazma çekmesi ve dinî duyarlığını sade bir üslup ile yansıtan Mevlid’i ile edebiyat tarihi açısından önemlidir. Tezkirelerde daha çok kasideleriyle beğenilen Sabayî’nin in’amat defterlerindeki kayıtlara göre çok sayıda ihsan almış ve Mecmau'n-Nezair'de şiirlerinden en fazla seçme yapılmış şair olması da dikkate değerdir. Münzevî hayatı kendisinden sonraki dönemlere ilham kaynağı Veysel Karanî’yi ele alan Üveysname, anne rızası ve peygamberi görme arzusu arasındaki hassas bir insanın duygularını ele alma bağlamında bir anlatı olarak değerlendirilmelidir. Sabayî’nin Üveyse’l-Ķarenî isimli mesnevisi, Eski Anadolu Türkçesi özelliklerine sahip bir eser kimliğiyle tasavvuf terminolojisini ihtiva etmesi yönüyle de önem taşımaktadır. Ziyaî’ye izafe edilen Üveysname nüshasının Sabayî’ye aitliği ise açık olup bir eser intihali söz konusudur. Ahlâkî eserler edebiyatın içinde değerlendirilir. Ahlâk, tematik olarak dinî-tasavvufî eserlerde işlenmiştir. Münzevî hayatı kendisinden sonraki dönemlere ilham kaynağı olan Veysel Karanî’yi ele alan Üveysname, anne rızası ve peygamberi görme arzusu arasındaki hassas bir insanın duygularını ele alması açısından dinî edebiyat bağlamında değerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler
Bildiri Türü Tebliğ/Bildiri
Bildiri Alt Türü Tam Metin Olarak Yayımlanan Tebliğ (Uluslararası Kongre/Sempozyum)
Bildiri Niteliği Alanında Hakemli Uluslararası Kongre/Sempozyum
Bildiri Dili Türkçe
Kongre Adı III. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yeni Yönelimler Sempozyumu: Geçmiş ve Gelecek Bağlamında Orta Doğu Sempozyumu
Kongre Tarihi 12-04-2018 / 15-04-0018
Basıldığı Ülke Ürdün
Basıldığı Şehir Amman/Salt