| Tez Türü | Doktora |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Gazi Üniversitesi |
| Enstitü | Edebiyat Fakültesi |
| Anabilimdalı | Türk Dili ve Edebiyatı |
| Tez Onay Yılı | 2020 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | Osman KABADAYI |
| Tez Danışmanı | Gülcan Çolak |
| Türkçe Özet | Bu araştırmada on beş ciltlik Qazaq Ädebiy Tiliniñ Sözdigi başta olmak üzere Kazakçanın temel sözlükleri taranarak Kazakça at koşum takımlarıyla ilgili söz varlığı tespit edilmiştir. Bu sözler Türkiye Türkçesine aktarılarak anlam bilgisi, ses bilgisi, şekil bilgisi ve köken bilgisi bakımlarından art zamanlı ve eş zamanlı yöntemlerle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Tematik olarak tasnif edilen Kazakçanın at koşum takımlarıyla ilgili söz varlığı Eski Türkçe, Harezm, Kıpçak, Çağatay Türkçesi dönemleriyle ve modern Kıpçak lehçeleriyle karşılaştırılmıştır. Tanımı verilen kavramlar sosyo-kültürel açıdan da ele alınıp değerlendirilmiştir. İncelenen sözlerle ilgili etimolojik açıklamalarda Türk dilinin etimoloji sözlüklerinin yanı sıra o kavramla ilgili yazılmış etimoloji makalelerinden de yararlanılmıştır. Kazakçanın at koşum takımlarıyla ilgili söz varlığının zenginliği, göçebe hayat tarzının ve bozkır kültürünün bir tezahürü olarak değerlendirilebilir. |
| İlgilizce Özet | In this doctoral dissertation, primarily the Kazakh dictionary of fifteen volume, Qazaq Ädebiy Tiliniñ Sözdigi, and the other dictionaries of Kazakh language were scanned, hence the vocabulary about horse harnesses in Kazakh was determined. These words were translated into Turkish and analyzed comparatively in terms of semantics, phonetics, morphology and etymology by using diachronic and syncronic methods. The vocabulary related to horse harnesses of Kazakh language classified as thematically has been compared with the periods of Old Turkic, Kharezmian Turkic, Kipchak, Chagatay and modern Kipchak dialects. The defined concepts are also considered and evaluated in socio-cultural terms. Etymological dictionaries of the Turkic language as well as etymology articles written on that concept were used in the etymological explanations about the words examined. The richness of Kazakh language vocabulary about horse harnesses can be considered as a manifestation of the nomadic lifestyle and steppe culture. |
