| Tez Türü | Yüksek Lisans |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Kırıkkale Üniversitesi |
| Enstitü | Edebiyat Fakültesi |
| Anabilimdalı | Türk Dili ve Edebiyatı |
| Tez Onay Yılı | 2007 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | Osman KABADAYI |
| Tez Danışmanı | Bilgehan Atsız Gökdağ |
| Türkçe Özet | Bu araştırmanın konusunu başlangıçtan 11. yy'a kadarki Türk toplumunun bilim kaynaklarından biri olarak karşımıza çıkan astronominin dil merkezli bir incelemesi oluşturmaktadır. Araştırmada öncelikle Eski Türkçe (Köktürkçe-Uygurca-Karahanlı Türkçesi) gök bilimi (astronomi) terimleri tespit edilmeye çalışılmış ve bu terimler ses bilgisi, anlam bilgisi, terim türetmede kullanılan yöntemler ve köken bilimi (etimoloji) bakımlarından incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın amacı, Eski Türkçe dönemi metinlerinden hareketle Eski Türkçe gök bilimi terimlerini ortaya koyarak bu terimlerin nasıl oluşturulduğunu belirlemek, terim yapmadaki hareket noktalarını değerlendirmek, terimlerin köken bilimi incelemelerini yapmak, Türkçenin Tarihsel Sözlüğü'ne, gök bilimi tarihi araştırmalarına ve gök bilimi terimlerini Türkçeleştirme çalışmalarına katkıda bulunmaktır. Bu araştırmada gök bilimi terimleri bir bilim tarihi uzmanı gözüyle değil, bir dil uzmanı bakışıyla ele alınmıştır. Araştırmada Türkçe terimlerin yanında, Eski Türkçe metinlerde geçen yabancı bir dilden alınmış gök bilimi terimleri de yer almıştır. Bu çalışmanın başta Türk Dili olmak üzere Türk Gök bilimi (Astronomi) Tarihi, Türk Halk Bilimi, Türk Bilim Tarihi alanlarında da faydalı olabileceğini düşünmekteyiz. |
| İlgilizce Özet | The subject of this study is the examination of astronomy with respect to language which appears to be one of the scientific resources of the Turkish society from the beginning up to 11th century. At the first step of the research, the astronomy terminology of Old Turkish (Kokturkish, Uighurish, Karahan Turkish) was determined; afterwards, these terms were tried to be examined with regard to Phonetics, Semantics, the ways used to form the terms and etymology. The aim of this study is to bring up the Old Turkish etymology terms by examining the Old Turkish period texts and to determine how these terms were formed, to evaluate the starting point of term formation, to examine the terms' etymological features, and to contribute to the Historic Dictionary of Turkish Language, the studies on the history of astronomy, the struggles for replacing the foreign astronomy terms with the Turkish ones. In this study, the astronomy terms were studied not from the point of a science history expert's view but from the point of a linguist's view. In the research, Turkish terms and also astronomy terms quoted from a foreign language in the Old Turkish texts were included. We think that this study might be useful chiefly for Turkish language, Turkish astronomy history, Turkish folk science and Turkish science history |
