| Tez Türü | Doktora |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Gaziosmanpaşa Üniversitesi |
| Enstitü | Fen Bilimleri Enstitüsü |
| Anabilimdalı | Biyoloji Anabilim Dalı |
| Tez Onay Yılı | 2021 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | İlker TÜRKAY |
| Tez Danışmanı | Prof. Dr. Lokman ÖZTÜRK |
| Türkçe Özet | Bu tez çalışmasında, metilkavikol kemotipi (LR10A) ve metilöjenol kemotipi (LR25A) reyhanlara katı vermikompost (KV) ve sıvı vermikompost (SV) uygulamalarının kemotiplerin genç yapraklarından izole edilen peltat salgı tüylerindeki fenilpropen birikimi ve PAL, 4CL, EGS, EOMT ve CVOMT genlerinin ifade profilleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, kemotiplerin kök bölgelerine %0, %10 ve %25 KV; yapraklarına ise püskürtme yolu ile saf su, %10 ve %25 derişiminde SV uygulamaları gerçekleştirilmiştir. KV uygulamalarının metilkavikol kemotipi reyhanlarda metilkavikol ile metilöjenol birikimini ve EOMT ile CVOMT genlerinin ifadelerini düşürdüğü, metilöjenol kemotipi reyhanlarda ise artırdığı belirlenmiştir (P<0,05). Metilkavikol kemotiplerine %10 SV uygulaması kavikol ve metilöjenol miktarlarını, %25 SV uygulaması ise öjenol ve metilkavikol miktarlarını artırmıştır. %10 SV uygulaması PAL, EOMT ve CVOMT gen ifadelerini artırırken %25 SV uygulaması gen ifadelerini genelde azaltmıştır. Metilöjenol kemotiplerine SV uygulamaları öjenol ve metilöjenol oranını düşürmüş, metilkavikol oranında ise önemli bir değişikliğe sebep olmamıştır (P<0,05). Metilojenol kemotiplerine SV uygulamaları, doz artışı ile doğru orantılı olarak PAL geni ifadesini artırırken diğer genlerin ifadeleri üzerinde farklı etkileri olmuştur. Sonuç olarak, reyhan kemotiplerine uygulanan vermikompost formu, dozu ve reyhanların kemotipik farklılığına bağlı olarak peltat salgı tüylerindeki fenilpropen kapsamı ve gen ifade profillerinde önemli farklılıklar bulunmuştur. |
| İlgilizce Özet | In this thesis, the effects of solid vermicompost (KV) and liquid vermicompost (SV) applications on phenylpropene accumulation and expression profiles of PAL, 4CL, EGS, EOMT and CVOMT genes in peltate glandular trichomes isolated from young leaves of methylcavicol chemotype (LR10A) and methyleugenol chemotype (LR25A) basils were investigated. For this purpose, 0%, 10% and 25% KV to root regions of chemotypes; pure water, 10% and 25% concentrations of SV were applied to the leaves by spraying. It was determined that KV applications decreased the accumulation of methylchavicol and methyleugenol and the expressions of EOMT and CVOMT genes in methylchavicol chemotype basils, whereas increased them in methyleugenol chemotype basils (p<0.05). The application of 10% SV to methylchavicol chemotypes increased the percentage of chavicol and methyleugenol, and 25% SV application increased the percentage of eugenol and methylchavicol. The application of 10% SV increased PAL, EOMT and CVOMT gene expressions, whereas 25% SV application generally decreased gene expressions. SV applications to methyleugenol chemotypes decreased the ratio of eugenol and methyleugenol, but did not cause a significant change in the ratio of methylchavicol (p<0.05). In methylogenol chemotype basils, SV treatments increased the PAL gene expression in direct proportion with the increase in dose, while it had different effects on the expressions of other genes. As a result, significant differences were found in phenylpropene content and gene expression profiles in the peltate glandular hairs, depending on the form and dose of the applied vermicompost and the chemotypic differences of basils. |
