| Proje Ekibi (1) |
Emin Efecan AKTAŞ
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye Projedeki Rolü: Araştırmacı |
| Proje Türü | TÜBA ve TÜBİTAK Destekli Proje |
| Proje No | - |
| Proje Konusu | Türkiye'de son yıllarda meydana gelen yıkıcı depremler (örneğin 24 Ocak 2020 Elazığ, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri), doğal afetlere karşı dirençli kentlerin oluşturulmasını, yalnızca bir kentsel planlama sorunu değil, aynı zamanda bir maliye ve kamu politikası meselesi haline getirmiştir. Bu kapsamda, afet risklerinin azaltılmasına yönelik stratejiler, Türkiye'nin Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) çerçevesinde sistematik bir biçimde ele alınmakta; özellikle yerel düzeydeki risklerin tanımlanması, önceliklendirilmesi ve kaynakların bu risklerin azaltılmasına yönlendirilmesi gerekliliği vurgulanmaktadır. TARAP kapsamında, afet risklerinin azaltılması için bilim temelli karar alma süreçlerinin desteklenmesi, bütüncül ve katılımcı yaklaşımların güçlendirilmesi, ve finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi öncelikli hedefler arasındadır. Bu bağlamda, Değerli Konut Vergisi (7194 sayılı Kanun kapsamında 2020 yılında yürürlüğe girmiştir) ve Konaklama Vergisi (2023 yılında fiilen uygulanmaya başlanmıştır) gibi yeni uygulamaya giren vergiler, afet riski altındaki bölgelerde sürdürülebilir ve dirençli şehirleşme stratejileri için alternatif bir mali kaynak potansiyeli taşımaktadır. Bu proje, söz konusu vergilerin doğal afet risklerinin azaltılmasına yönelik altyapı ve kentsel dönüşüm projelerinde kullanılması durumunda, mükelleflerin bu vergilere ilişkin algılarını, adalet duygularını ve gönüllü vergi uyumlarını ölçmeyi hedeflemektedir. Proje, Kayseri, Kahramanmaraş, Kırşehir ve Hatay illerinde yürütülecek odak grup toplantıları ve saha araştırmaları yoluyla, mükelleflerin vergi bilinci, kamu harcamalarının şeffaflığına duyduğu güven, afetle mücadelede kamu politikalarına destek verme eğilimleri gibi sosyo-psikolojik değişkenleri analiz edecektir. Bu iller, hem farklı büyüklükteki kent ölçeklerini, hem de afet riski geçmişi ve demografik yapısı itibarıyla geniş bir çeşitlilik yelpazesi sunmaktadır. Saha çalışmaları ile elde edilecek bulgular, yalnızca mükellef davranışlarını değil, aynı zamanda afet riskinin azaltılmasına yönelik vergi temelli kamu politikalarının meşruiyetini ve etkililiğini de değerlendirme fırsatı verecektir. Proje çıktıları, TARAP'ın ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) 2021-2025 Bölgesel Afet Riskini Azaltma Çerçevesi 2021-2025 uygulama döneminde öngörülen "Finansal Kaynakların Güçlendirilmesi" ve "Toplumun Afet Risklerine Karşı Farkındalığının Artırılması" hedefleriyle doğrudan ilişkilidir. Aynı zamanda, afet risk azaltma politikalarının başarılı olabilmesi için mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunun güçlendirilmesi gerektiğine işaret eden akademik literatüre de katkı sunacaktır. Proje ayrıca, SKH 11: Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar ile SKH 13: İklim Eylemi hedefleriyle de doğrudan ilişkilidir; afet risklerinin azaltılması, dayanıklı altyapıların desteklenmesi ve toplumsal katılım yoluyla sürdürülebilir kentleşmenin teşvik edilmesine katkı sağlamaktadır. Bu kapsamda proje, vergi politikalarının toplumsal dayanıklılığı artırıcı birer mali araç olarak nasıl yapılandırılabileceğine ilişkin öneriler geliştirerek, afet risklerini azaltmaya yönelik Ar-Ge faaliyetlerinin etkinliğini ve toplumsal kabulünü artırmayı hedeflemektedir. |
| Proje Durumu | Başvuru Yapıldı |
| Başlangıç Tarihi | 15-10-2025 |
| Bitiş Tarihi | 15-04-2027 |
