| Proje Ekibi |
Doç. Dr. Kadir AKAN
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye Projedeki Rolü: Araştırmacı |
| Proje Türü | TÜBA ve TÜBİTAK Destekli Proje |
| Proje No | - |
| Proje Konusu | Ülkemiz buğday tarımını sınırlayan biyotik etmenlerden biri olarak Puccinia graminis Pers.f.sp. tritici Erick Henn isimli fungusun neden olduğu kara pas hastalığı yurdumuzda özellikle bitki gelişim periyodunun uzun olduğu yüksek kesimlerde ve sahil kesimlerinde uygun iklim koşullarında önemli ürün kayıplarına yol açabilmektedir. Dayanıklı çeşit kullanımı çevreye duyarlı ve çiftçi için pratik bir yöntemdir. Dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesinde kara pas hastalığını oluşturan etmenin ırklarının/patotiplerinin bilinmesi önemlidir. Bu amaçla 2007 ve 2008 yılları buğday gelişme sezonunda survey programları düzenlenmiştir. 2007 yılında 207 tarlada 91( 43,9)’i, 2008 yılında ise 242 tarlada 61’i (25) kara pas ile enfekteli olarak belirlenmiştir. İncelenen tarlalarda genelde hastalıklı bitki oranı ve hastalık şiddeti düşük düzeylerde belirlenmiştir. Toplanan örnekler tek püstülden çoğaltılarak 49 saf izolat elde edilmiştir. Irk belirleme çalışmaları farklı dayanıklılık genleri içeren 20 adet genotipin yer aldığı Kuzey Amerika setiyle yürütülmüş olup 33 farklı kara pas ırkı bulunmuştur. TKTTC (16), TKSTC (10), PKSTC (6), RTKTF (6), PKNKF (4) en yaygın kara pas ırkları olarak belirlenmiştir. Sr26, Sr27, Sr31 dayanıklılık genleri tüm izolatlara karsı dayanıklı reaksiyonlar göstermiştir. Kenya’da Ug99 kara pas ırkına karsı yürütülen test çalışmalarında ekmeklik çeşitlerden Basri Bey, Bezostaja-1, Canik 2003, Sakin, Özcan, Golia, Yıldız 98, makarnalık çeşitlerden Akçakale 2000, Amanos 97, Diyarbakır 81, Gap, Turabi, Sölen 2002, Ege 88, yoğun epidemi baskısı da dikkate alındığında dayanıklı/tolerant olarak belirlenmiştir. Avustralya’da Bitki Islah Enstitüsünde yürütülen dayanıklılık genlerinin belirlenmesi çalışmaları sonucunda ekmeklik buğday çeşitlerinden Karacabey 97, Tahirova 2000 ve Köksal 2000 çeşitleri, Makarnalık çeşitlerden ise Ege 88 ve Pınar-2001 çeşitlerinin Sr31 dayanıklılık geni içerdiği belirlenmiştir. Ayrıca Gün 91, Altay 2000, Kutluk 94, Sultan 95, Eser, Kınacı-97 ve Gelibolu çeşitlerinin Sr11 dayanıklılık genini içerdiği belirlenmiştir. |
| Proje Durumu | Tamamlandı |
| Başlangıç Tarihi | 01-09-2006 |
| Bitiş Tarihi | 01-09-2009 |
